Trẻ sinh non là những bé chào đời trước tuần thứ 37 của thai kỳ và trẻ sinh non 29 tuần là trường hợp sinh rất non. Với sự phát triển chưa hoàn thiện, bé sẽ thường phải đối mặt với nhiều thách thức về sức khỏe. Hiểu rõ về vấn đề này, Bệnh viện Đại học Phenikaa sẽ giúp cha mẹ có những chuẩn bị tốt nhất cho hành trình nuôi dưỡng và chăm sóc trẻ qua những chia sẻ dưới đây.
Trẻ sinh non 29 tuần là gì?
Trẻ sinh non là những em bé ra đời khi thai kỳ chỉ đạt từ 22 đến 37 tuần tuổi. Tình trạng sinh non có thể xảy ra do chuyển dạ tự nhiên, nhưng cũng có nhiều trường hợp bác sĩ chỉ định sinh sớm để bảo đảm an toàn cho cả mẹ và trẻ. So với trẻ sinh đủ tháng, trẻ sinh non có nhiều nguy cơ về sức khỏe hơn.
Hiện nay, việc phân loại sinh non dựa trên số tuần tuổi thai được chia thành bốn nhóm chính như sau:
- Sinh non muộn: Trẻ sinh ra từ 34 đến 36 tuần 6 ngày.
- Sinh non vừa: Trẻ sinh ra từ 32 đến 33 tuần 6 ngày.
- Sinh rất non: Trẻ sinh ra từ 28 đến 31 tuần 6 ngày.
- Sinh cực non: Trẻ sinh ra trước 28 tuần.
Theo cách phân loại này, trẻ sinh ra ở tuần thứ 29 được xếp vào nhóm sinh rất non.
Trẻ sinh ra ở tuần thứ 29 được xếp vào nhóm sinh rất non
Dấu hiệu thường gặp của sinh non 29 tuần
Trong thời kỳ mang thai, nếu mẹ bầu gặp phải bất kỳ triệu chứng nào dưới đây, hãy nhanh chóng liên hệ với bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và điều trị kịp thời:
- Có cảm giác đau lưng kéo dài, không dứt, có thể gây khó chịu.
- Cảm nhận sự chuyển động của em bé về phía dưới bụng, có thể là dấu hiệu chuyển dạ.
- Xuất hiện tình trạng phù ở các bộ phận tay, chân hoặc mặt, có thể là dấu hiệu cảnh báo vấn đề nghiêm trọng.
- Có các triệu chứng tiêu hóa như buồn nôn, nôn mửa hoặc tiêu chảy, có thể gây mất nước và cần được kiểm tra.
- Bị mờ mắt hoặc gặp phải các vấn đề về thị lực khác như rối loạn tầm nhìn.
- Đau quặn bụng giống như cơn đau kinh nguyệt.
- Em bé ít cử động hoặc ngừng.
Đau lưng kéo dài không dứt và gây khó chịu là dấu hiệu của sinh non
Nguyên nhân chính khiến trẻ sinh non 29 tuần
TThực tế, mọi thai kỳ đều tiềm ẩn nguy cơ sinh non. Do đó các mẹ bầu cần trang bị đầy đủ kiến thức về vấn đề này cũng như cách chăm sóc thai kỳ một cách an toàn. Nguyên nhân dẫn đến trẻ sinh non 29 tuần có thể được xác định hoặc không, tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể. Tuy nhiên, có một số yếu tố có thể làm gia tăng nguy cơ sinh non mà các mẹ cần lưu ý:
- Nếu đã từng sinh non trước đó, nguy cơ sẽ cao hơn trong các thai kỳ tiếp theo.
- Sinh đôi, sinh ba hoặc nhiều hơn sẽ làm tăng khả năng sinh non.
- Nếu thời gian giữa các lần sinh quá ngắn (dưới 6 tháng), nguy cơ sinh non sẽ tăng.
- Các thủ thuật liên quan đến cơ quan sinh sản, như nạo phá thai hoặc sảy thai, có thể ảnh hưởng đến thai kỳ sau.
- Mắc các bệnh viêm nhiễm phụ khoa trong thai kỳ hoặc nhiễm trùng ối sẽ làm tăng rủi ro sinh non.
- Các bệnh như tim mạch, tiểu đường (trước hoặc trong thai kỳ), cao huyết áp, tiền sản giật và rối loạn đông máu cũng có thể là yếu tố nguy cơ khiến trẻ sinh non 29 tuần.
- Các vấn đề như nhau thai bất thường, cổ tử cung ngắn hoặc tử cung yếu có thể dẫn đến sinh non.
- Chấn thương vật lý, đặc biệt là chấn thương ở vùng bụng trong thai kỳ có nguy cơ cao khiến mẹ bầu sinh non.
- Căng thẳng kéo dài, thiếu ngủ, áp lực và việc sử dụng các chất kích thích như thuốc lá, rượu hay ma túy đều có thể làm tăng nguy cơ sinh non.
- Thiếu hoặc thừa cân trước khi mang thai có thể ảnh hưởng đến sức khỏe thai kỳ.
- Sử dụng biện pháp hỗ trợ sinh sản, những phương pháp này có thể không an toàn và làm tăng nguy cơ trẻ sinh non 29 tuần.
Nếu mẹ bầu đã từng sinh non trước đó thì nguy cơ sinh non lặp lại sẽ cao hơn trong các thai kỳ tiếp theo
Đối tượng nguy cơ
Thai phụ nếu không nhận được sự chăm sóc đầy đủ trong thời gian mang thai, sống trong điều kiện kinh tế khó khăn, gặp vấn đề về thể chất như suy dinh dưỡng hoặc không tăng cân, sẽ có nguy cơ sinh non cao. Ngoài ra việc lao động nặng trong thai kỳ cũng làm tăng rủi ro sinh non. Nhiều nghiên cứu cho thấy những bà mẹ dưới 20 tuổi hoặc trên 35 tuổi có khả năng cao hơn trong việc trẻ sinh non 29 tuần.
Biến chứng thường gặp
Thông thường một thai kỳ kéo dài khoảng 40 tuần, thời gian cần thiết để em bé phát triển đầy đủ trước khi chào đời. Tuy nhiên đối với những trẻ sinh non, đặc biệt là những bé sinh rất non ở tuần thứ 29, một số cơ quan trong cơ thể vẫn chưa phát triển hoàn thiện. Do đó khi ra đời, trẻ thường phải đối mặt với nhiều khó khăn và có nguy cơ cao mắc phải các biến chứng nghiêm trọng như:
- Trẻ có thể mắc bệnh màng trong, nhiễm trùng phổi, tăng áp phổi, hoặc suy hô hấp.
- Trẻ sinh non 29 tuần có thể gặp xuất huyết não, bại não, co giật, nhuyễn hóa chất trắng quanh não, cũng như chậm phát triển về ngôn ngữ, hành vi và có thể gặp khuyết tật về vận động và học tập.
- Trẻ khó tự ổn định nhiệt độ cơ thể, dẫn đến nguy cơ hạ thân nhiệt.
- Trẻ có thể gặp khó khăn trong việc dung nạp sữa, rối loạn tiêu hóa, nhiễm trùng ruột, hoặc viêm ruột.
- Một số trẻ có thể mắc phải tình trạng còn ống động mạch, huyết áp thấp hoặc suy tim.
- Ngoài ra, trẻ sinh non 29 tuần có thể bị thiếu máu, vàng da, hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh, hệ miễn dịch yếu và gặp phải các vấn đề khác như khiếm khuyết về thị giác, thính giác, bệnh lý võng mạc cũng như biến chứng liên quan đến thận.
Trẻ sinh non 29 tuần thường phải đối mặt với nhiều nguy cơ về sức khỏe
Các phương pháp chẩn đoán
Chẩn đoán sớm tình trạng sinh non ở trẻ, đặc biệt là ở những bé sinh rất non ở tuần thứ 29 cực kỳ quan trọng để can thiệp kịp thời và hiệu quả. Các phương pháp chẩn đoán thường được áp dụng để xác định tình trạng sinh non ở trẻ phổ biến sẽ gồm:
Thăm khám lâm sàng
Ngoài việc thu thập thông tin từ bệnh sử và các triệu chứng đã nêu, bác sĩ sẽ tiến hành khám âm đạo để tìm kiếm dấu hiệu của sinh non. Thăm khám lâm sàng để phát hiện dấu hiệu sinh non bao gồm việc kiểm tra các triệu chứng như co thắt tử cung, dịch âm đạo bất thường hoặc chảy máu. Bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng cổ tử cung, xem xét liệu có dấu hiệu mở hoặc mỏng không. Ngoài ra, việc đo nhịp tim của thai nhi cũng rất quan trọng. Nếu nhịp tim không ổn định, điều này có thể gây ra nguy cơ sinh non.
Thăm khám cận lâm sàng
Một số phương pháp cận lâm sàng có thể được thực hiện để chẩn đoán sinh non ở mẹ bầu bao gồm:
- Xét nghiệm Fetal Fibronectin (fFN): Chất này có mặt trong dịch tiết cổ tử cung và âm đạo, thường thấy ở những thai phụ có nguy cơ sinh non. fFN đóng vai trò như một chất kết dính sinh học, giúp màng bào thai gắn chặt vào tử cung. Kết quả dương tính với fFN có thể chỉ ra nguy cơ sinh non, vì điều này cho thấy chất kết dính đã bị phân hủy trước thời gian dự kiến, báo hiệu khả năng chuyển dạ.
- Đo chiều dài kênh cổ tử cung: Đây là một yếu tố quan trọng trong việc tiên lượng và chẩn đoán sinh non. Siêu âm qua âm đạo để đo chiều dài kênh cổ tử cung là một phương pháp đơn giản và hiệu quả. Xét nghiệm này đặc biệt hữu ích cho những thai phụ có nguy cơ cao như có tiền sử sinh non, bất thường ở cổ tử cung, hoặc đã thực hiện các thủ thuật như khoét chóp cổ tử cung.
- Monitoring sản khoa: Phương pháp này cho phép theo dõi tần suất, độ dài và cường độ của cơn co tử cung cùng với nhịp tim của thai nhi.
- Siêu âm thai: Giúp đánh giá tình trạng của thai nhi và các bộ phận phụ trợ như nhau thai, dây rốn và nước ối.
- Một số xét nghiệm khác: Bao gồm công thức máu, tổng phân tích sinh hóa máu, men gan để tìm nguyên nhân và dự đoán tình trạng sức khỏe.
Xét nghiệm Fetal Fibronectin (fFN) là một trong những xét nghiệm sàng lọc sinh non phổ biến
Phương pháp điều trị khi trẻ sinh non 29 tuần
Nếu có dấu hiệu sinh non, mẹ cần lựa chọn bệnh viện có chuyên khoa chăm sóc đặc biệt cho trẻ sinh non (NICU). Nếu bệnh viện không có NICU, sản phụ và thai nhi nên được chuyển đến cơ sở khác để được hỗ trợ tốt nhất.
Trong quá trình chuyển dạ, sản phụ có thể được dùng thuốc để ngừng cơn co, giúp thuận lợi cho việc chuyển viện. Corticosteroid có thể được tiêm từ 12 đến 24 giờ trước khi sinh nhằm hỗ trợ sự phát triển phổi của em bé. Trẻ sinh non thường có thể ra đời qua đường âm đạo nhưng trong một số trường hợp, sinh mổ có thể là lựa chọn an toàn hơn.
Mẹ cần chọn bệnh viện có NICU nếu có dấu hiệu sinh non để được hỗ trợ tốt nhất
60 phút đầu tiên sau sinh và 28 ngày đầu đời rất quan trọng cho sự sống còn của trẻ. Theo các bác sĩ, trẻ cần được ủ ấm ngay khi ra khỏi bụng mẹ bằng khăn bọc, đội nón và túi giữ nhiệt, sau đó chuyển ngay sang giường sưởi ấm.
Tùy vào tình trạng, trẻ sinh non 29 tuần có thể được gắn ống thở CPAP không xâm lấn để hỗ trợ hô hấp. Các bác sĩ cũng sẽ thực hiện nhiều xét nghiệm sàng lọc, bao gồm phát hiện dị tật bẩm sinh, các bệnh lý suy giáp bẩm sinh, G6PD thấp, sàng lọc thính lực.
Sàng lọc tim bẩm sinh có thể thực hiện bằng cách đo oxy qua da hoặc các biện pháp chuyên sâu nếu cần. Những trẻ có tim bẩm sinh nặng có thể cần can thiệp sớm để giảm nguy cơ tử vong và nâng cao cơ hội sống khỏe mạnh.
Trẻ sinh non 29 tuần có thể được gắn ống thở CPAP không xâm lấn để hỗ trợ hô hấp
Biện pháp phòng ngừa
Để phòng ngừa sinh non, mẹ bầu cần xác định và loại bỏ các yếu tố nguy cơ:
- Đảm bảo ăn uống cân bằng và đầy đủ dưỡng chất cần thiết cho cả mẹ và bé.
- Thực hiện các bài tập nhẹ nhàng, tránh tập luyện quá sức, đặc biệt với những thai phụ có nguy cơ cao.
- Tránh đi du lịch xa để hạn chế các sự cố và vấn đề phát sinh không mong muốn.
- Không hút thuốc hoặc uống rượu vì các chất này có thể gây hại cho thai nhi.
- Kiêng quan hệ tình dục, đặc biệt trong thai kỳ có nguy cơ sinh non, vì có thể kích thích cơn co tử cung.
- Ngay khi có dấu hiệu sinh non, cần đến cơ sở y tế để được xử lý kịp thời.
- Khám và điều trị khi có khí hư âm đạo do đây có thể là nguyên nhân gây sinh non hoặc vỡ ối sớm.
- Thực hiện khâu vòng cổ tử cung từ tuần 12-14 nếu có hở eo.
Mẹ bầu cần đảm bảo ăn uống cân bằng và đầy đủ dưỡng chất để phòng ngừa sinh non
Các câu hỏi thường gặp
Cân nặng của thai nhi sinh non 29 tuần bao nhiêu là bình thường?
Trẻ sinh non ở tuần thứ 29 thường có cân nặng khoảng 1.360 gram. Tuy nhiên, cân nặng này có thể thay đổi dựa trên nhiều yếu tố như tình trạng sức khỏe và chế độ dinh dưỡng của mẹ trong thai kỳ.
Có cần chăm sóc đặc biệt tại NICU cho trẻ sinh non 29 tuần không?
Trẻ sinh non ở tuần thứ 29 sẽ cần được chăm sóc tại NICU trong những ngày đầu đời vì một số cơ quan chưa phát triển hoàn chỉnh. Sự hỗ trợ này sẽ giúp tăng cơ hội sống sót và giảm nguy cơ biến chứng. Tại NICU, trẻ sẽ được chăm sóc liên tục bởi các bác sĩ và nhân viên y tế, điều này rất quan trọng cho sự phát triển sau này.
Thời gian trẻ sinh non 29 tuần ở lại NICU là bao lâu?
Thời gian trẻ nằm tại NICU sẽ khác nhau tùy vào từng trường hợp sinh non 29 tuần. Thông thường, trẻ sẽ được chăm sóc tại NICU cho đến ngày dự sinh thực tế, nhưng có thể lâu hơn nếu có các tình trạng bệnh lý kèm theo. Một số trẻ có thể xuất viện sớm hơn nếu tình trạng sức khỏe ổn định, tự điều chỉnh thân nhiệt tốt, bú tốt và tăng cân đều đặn.
Phổi của trẻ đã phát triển đầy đủ ở tuần 29 chưa?
Từ khoảng tuần thai thứ 24 đến 28, phổi của thai nhi bắt đầu sản xuất surfactant, giúp giảm sức căng bề mặt và ngăn ngừa tình trạng xẹp phổi. Quá trình này thường kéo dài đến tuần thứ 36 để phổi có đủ surfactant cho khả năng tự hô hấp. Do đó trẻ sinh non ở tuần 29 có phổi chưa phát triển hoàn toàn, có thể thở nhưng còn yếu và chưa cung cấp đủ oxy cho cơ thể. Việc hỗ trợ hô hấp kịp thời là rất cần thiết để phòng ngừa các biến chứng do thiếu oxy.
Em bé sinh non 29 tuần có thể bắt kịp phát triển như trẻ sinh đủ tháng sau bao lâu?
Trẻ sinh non 29 tuần thường phát triển chậm hơn so với trẻ sinh đủ tháng. Tuy nhiên nếu được chăm sóc đúng cách, trẻ có thể bắt kịp sự phát triển sau khoảng 1 đến 2 năm đầu đời. Mốc phát triển của trẻ sinh non sẽ khác với trẻ sinh đủ tháng, vì vậy phụ huynh không nên quá lo lắng hay so sánh trẻ với trẻ sinh đủ tháng. Thay vào đó, cần đưa trẻ đi thăm khám định kỳ để bác sĩ theo dõi và hỗ trợ phát triển phù hợp.
Việc hiểu biết về dấu hiệu, nguyên nhân, chẩn đoán và cách điều trị khi sinh non sẽ giúp tăng cường khả năng chăm sóc và hỗ trợ cho trẻ sinh non 29 tuần trong những ngày đầu đời. Dù trẻ sinh non có thể đối mặt với nhiều thách thức về sức khỏe, nhưng với sự chăm sóc y tế kịp thời và tình yêu thương từ gia đình, bé hoàn toàn có thể phát triển khỏe mạnh. Nếu có bất cứ dấu hiệu hay nghi ngờ khả năng sinh non, mẹ cần tới ngay cơ sở uy tín để được thăm khám, chẩn đoán. Nếu cần hỗ trợ thêm hãy liên hệ Bệnh viện Đại học Phenikaa để được tư vấn kịp thời.
